Os ydych chi'n ystyried prynu cartref newydd, yna mae'n bosibl iawn eich bod wedi cael eich temtio gan hysbysebion Ar Werth ar gyfryngau cymdeithasol. Mae cynnydd yr asiant DIY - unigolion, nad oes ganddynt fel arfer unrhyw brofiad eiddo tiriog, sy'n dewis gwerthu eiddo ar wefannau fel Instagram a Facebook - yn denu beirniadaeth gynyddol gan sefydliadau fel Cymdeithas Genedlaethol Prynwyr Eiddo (NAPB).
Er y gall ymddangos fel opsiwn deniadol i werthu neu brynu'n uniongyrchol, gyda rhai rhestrau yn cael dros 100,000 o argraffiadau dyddiol, mae rhai problemau mawr - a pheryglon ariannol - a all effeithio ar brynwyr a gwerthwyr.
Mae'r asiantau DIY hyn yn rhoi ffrydiau rheolaidd o ddelweddau, fideos a syniadau i hysbysebu eiddo. Yn debyg i boblogrwydd cynyddol dylanwadwyr ar-lein, mae pobl yn prynu i mewn i'r asiantau DIY unigol hyn ac eisiau bod yn rhan o'u brand. O ganlyniad, mae perygl y bydd prynwyr yn cael eu dylanwadu'n ormodol ac yn mynd i lawr y ffordd o brynu rhywbeth cwbl anaddas ar gyfer eu gofynion unigol.
Dim Diwydrwydd Dyladwy = Dim Amddiffyniad
Ond efallai hyd yn oed yn fwy o bryder yw’r ffaith bod y broses yn torri allan gofynion rheoledig sydd ar werthwyr tai. Yn y DU, mae’n rhaid i werthwyr tai weithio i God Ymarfer llym a gweithredu’r holl ddiwydrwydd dyladwy cyfreithiol i ddiogelu prynwyr a gwerthwyr. Mae ganddynt hefyd y profiad i helpu i osgoi'r peryglon a'r anghytundebau a all ddeillio'n hawdd yn ystod y broses werthu. Ar gyfer prynwyr sy'n dewis prynu gan asiant DIY, nid oes unrhyw amddiffyniad o'r fath pe bai pethau'n mynd o chwith a gallant fynd o chwith yn ddifrifol.
Man cychwyn unrhyw werthiant yw i'r gwerthwr tai wirio bod yr eiddo mewn gwirionedd perthyn i'r person sy'n honni mai ef yw'r perchennog. Rydyn ni i gyd wedi darllen straeon am dwyll a gwyngalchu arian - megis yr adroddiad hwn yn y Daily Mail lle darganfu ficer fod ei dŷ wedi ei werthu gan dwyllwyr yn ei ddynwared. Nid oes angen i asiantau DIY wneud unrhyw wiriadau o'r fath, sy'n golygu bod perygl bob amser nad ydych yn prynu gan y perchennog go iawn.
Gall camliwio eiddo fod yn gyffredin hefyd. Mae lluniau a fideos i gyd yn dda iawn, ond mae'n hawdd eu trin â ffilterau a meddalwedd sydd ar gael yn rhwydd ar y rhan fwyaf o liniaduron neu ffonau symudol. Gellir gwneud i beilon trydanol ddiflannu o ardd, gellir cael gwared ar lwydni ar waliau - mewn gwirionedd gall yr eiddo fod yn wahanol iawn i'r ffotograffiaeth a'r disgrifiad a ddarperir.
Ychwanegu Gwerth Gwirioneddol
Mae rhwymedigaeth gyfreithiol ar werthwyr tai i sicrhau bod eu manylion yn gywir - rhywbeth nad yw'n berthnasol i'r asiantau DIY hyn. Yn gyfreithiol rhaid iddynt hefyd ddarparu gwybodaeth allweddol megis graddfeydd effeithlonrwydd ynni, statws band Treth y Cyngor, deiliadaeth eiddo a mwy; sicrhau bod gan y prynwr drosolwg cyflawn o'r eiddo a'r costau cysylltiedig wrth symud ymlaen. Mae hyn hefyd yn cynnwys gwneud prynwyr yn ymwybodol o unrhyw ffeithiau perthnasol a allai effeithio ar eu penderfyniad prynu cyn iddyn nhw edrych ar yr eiddo hyd yn oed, a adwaenir fel Rheoliadau Diogelu Defnyddwyr Rhag Masnachu Annheg 2008 (CPRs), a orfodir gan y Gwasanaethau Safonau Masnach.
Ymhellach, pan ddaw’n fater o wneud a derbyn cynnig, bydd gwerthwr tai yn cymhwyso’r prynwr, gan sicrhau bod ganddo’r arian yn ei le i gadarnhau ei gynnig ar eiddo. Mae hyn yn diogelu'r gwerthwr, gan ei fod yn sicrhau bod gan y prynwr yr arian (neu'r morgais) yn ei le i fwrw ymlaen â'r pryniant.
Mae gwerthwyr tai yn darparu ystod eang o wasanaethau ychwanegol hefyd – pethau nad yw asiantau DIY yn gallu – neu’n anfodlon – eu cynnig. Gan fynd ar ôl cyfreithwyr ar ran prynwyr, gweithio gyda chynghorwyr morgeisi proffesiynol, syrfewyr ac aseswyr ynni, a hyd yn oed cynghori ar benseiri neu grefftwyr ar gyfer prosiectau adnewyddu, bydd gwerthwr tai da yn ychwanegu gwerth gwirioneddol ar bob cam o'r broses brynu a gwerthu.
Maent hefyd yn tueddu i fod â dealltwriaeth llawer gwell o'r farchnad eiddo leol, felly bydd ganddynt lawer mwy o fewnwelediad i fanteision ac anfanteision rhai meysydd a chymhlethdodau prisio. O ganlyniad, mae gwerthwyr tai yn helpu i gyflymu'r broses werthu, gyda llawer llai o siawns y bydd gwerthiant yn methu. Nid oes gan asiantau DIY y profiad na’r wybodaeth angenrheidiol i nodi ac ymateb i’r heriau amrywiol posibl o’r broses werthu
Dywed Tania, un o sylfaenwyr Cardigan Bay Properties sydd wedi gweithio ym marchnad gwerthu tai Gorllewin Cymru ers 20 mlynedd: “Rydym yn weithgar ar draws y cyfryngau cymdeithasol ac yn gweld yr asiantau DIY hyn yn postio cynnwys yn rheolaidd. Y broblem yw nad oes ganddyn nhw’r un ddealltwriaeth o’r farchnad leol ag sydd gennym ni, y profiad sydd gennym ni, na’r gofynion cyfreithiol llym rydyn ni’n gweithio iddyn nhw. Mae’n berygl gwirioneddol i brynwyr a gwerthwyr, gyda’r potensial i brynwyr diarwybod golli llawer o arian oherwydd yr asiantau DIY hyn.”
Gallwch ddarllen mwy am y gwaith y mae Cardigan Bay Properties yn ei wneud ar ran gwerthwyr sydd yn cael eu cysylltu gan brynwr preifat yn y blog hyn.