Gyda thref boblogaidd Castell Newydd Emlyn gerllaw, mae pentrefi Penrhiw-llan, Aber-banc a Llandyfriog yn ddewis da os ydych yn chwilio am dŷ newydd ac eisiau mwynhau cefn gwlad prydferth Gorllewin Cymru, ond hefyd eisiau bod yn agos at amwynderau hanfodol.  

Mae Teifi Valley Railway yn un o’r atyniadau lleol mwyaf poblogaidd i dwristiaid, ond mae hefyd arfordir prydferth Bae Ceredigion a Phont Henllan hardd i’w harchwilio, yn ogystal â cherdded a beicio ar hyd yr enwog Afon Teifi. 

Os ydych yn chwilio am gartref newydd yng Ngheredigion, plîs Cysylltwch â ni gyda ni a byddwn yn hapus i rannu ein gwybodaeth am yr ardal. Gallwch hefyd ddarllen mwy am drefi a phentrefi eraill Gorllewin Cymru yn ein Gwybodaeth am y Lleoliad. 

Hanes 

Rhan o’r apêl byw yng Ngorllewin Cymru yw’r hanes hynod ddiddorol sy’n bodoli ym mhobman. O olion Oes yr Efydd, i gestyll canoloesol a melinau gwlân a oedd ar flaen y gad yn hanes mwy diweddar, mae digon i'w ddarganfod. 

Llandyfriog oedd man geni Gerard H.L. Fitzwilliams, meddyg o Brydain ac ysbïwr Rhyfel Byd Cyntaf yn Rwsia. Gallwch hefyd ymweld ag Eglwys y Santes Fair a Twmpath Castell Llandyfriog, sy'n cynnwys adfeilion yr eglwys, mwnt a ffos yn dyddio i'r oesoedd canol. 

Yn Aber-banc mae Nant Gwylan ac Afon Cwerchyr yn ymuno ag Afon Cynllo, ac ar lan ogledd-ddwyreiniol afon Cynllo mae sawl Gorchymyn Cadw Coed i warchod yr ardal. Mae gan y pentref hefyd Gapel Methodistaidd, sydd bellach yn adeilad rhestredig. 

Twristiaeth a Hamdden 

Gydag arfordir godidog Bae Ceredigion dim ond taith fer i ffwrdd, yn ogystal â Yng Nghastell Newydd Emlyn,, Llandysul ac Aberteifi, mae'r pentrefi hanesyddol hyn yn cynnig mynediad hawdd i ystod gyfan o weithgareddau ar gyfer pob oedran. 

Mae Llwybr Arfordir Ceredigion, yn rhedeg 60 milltir o Aberteifi yn y de i Ynyslas yn y gogledd ac yn boblogaidd gyda cherddwyr a beicwyr mynydd. Archwiliwch y llwybr hwn ac fe welwch olygfeydd  godidog dros Fae Ceredigion – cadwch lygad allan am y bywyd gwyllt sy’n byw yma, gan gynnwys dolffiniaid a morloi. 

Os yw’n well gennych ymweld â’r arfordir yn fwy hamddenol, mae digon o draethau i’w mwynhau. Yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Mae gan Traeth Penbryn dywod euraidd hyfryd, tra'n bod Draeth Tresaith Mae ganddi Raeadrau enwog Tresaith – lle mae Afon Saith yn rhaeadru dros ben y clogwyni i'r môr. Mae'r traethau yn Llangrannog hefyd yn boblogaidd gyda theuluoedd a syrffwyr, ac os ydych chi awydd mynd i mewn i syrffio mae digon o leoedd i gymryd gwersi. 

Mae chwaraeon dŵr eraill ar gael ar yr arfordir gan gynnwys hwylio – gallwch ddarganfod mwy am y Tresaith Mariners, yn ogystal â chaiacio, sgïo dŵr a syrffio barcud.  

Os ydych chi'nhoff o farchogaeth byddwch chi'n mwynhau archwilio llwybrau ceffylau a ffyrdd tawel yr ardal brydferth hon,ac ar yr ochr draw i Gastell Newydd Emlyn mae  Canolfan Farchogaeth Starlight, sydd ag ysgol dan do moethus. 

Yng Nghastell Newydd Emlyn, mae Canolfan Hamdden, gyda chyfleusterau gan gynnwys pwll nofio a champfa. Gallwch hefyd archebu lle ar gyfer sesiynau nofio a ffitrwydd dŵr, cyrsiau ffitrwydd cyffredinol, neu i ddefnyddio'r cyrtiau sboncen neu’r trac athletau.  

Mae adfeilion hanesyddol castell, yng Nghastell Newydd Emlyn hefyd, ac ni fyddai ymweliad â'r dref hon yn gyflawn heb daith gerdded i'r rhaeadrau hudolus yng Nghenarth (tua wyth milltir yno ac yn ôl o Gastell Newydd Emlyn).  

Ychydig i'r de o Aber-banc mae Teifi Valley Railwayrheilffordd gul, sy'n darparu taith dwy filltir ar fwrdd trên sy'n cael ei dynnu gan injan stêm. I deuluoedd mae hefyd golff gwallgof, ardal chwarae a chaffi, gan ddarparu digon o adloniant.    

Yn olaf, ym Mhont hardd Henllan, gallwch fwynhau teithiau cerdded coetir hyfryd neu ymweld â'r Gwersyll Carcharorion Rhyfel Pont Henllan, a oedd yn gartref i 1200 o Eidalwyr yn ystod yr Ail Ryfel Byd. 

Siopa 

Mae’r pentrefi a chefn gwlad yn yr ardal hon yn gartref i amrywiol siopau arbenigol, annibynnol, ond am fwy o ddewis a siopa cyffredinol, Castell Newydd Emlyn yw’r dref agosaf. 

Ym Mhenrhiw-llan mae siop gyfleustra ar gyfer eitemau hanfodol, yn ogystal â The Sewing Room os oes angen cael rhyw beth wedi’i wneud i chi. Yn Aber-banc mae Cadwell’s Kitchens os ydych am ddiweddaru'r gegin yn eich cartref newydd, tra yn yr ardal tuag at Henllan mae Stove Works Cymru, yn ogystal â Hamperi Shipp & Co ar gyfer rhoddion bwyd a diod lleol, cynaliadwy. 

Yng Nghastell Newydd Emlyn, fe welwch amrywiaeth o siopau annibynnol, o'r Soap Shack sy'n gwerthu sebonau a chynnyrch bath wedi'u gwneud â llaw, i Siop Wlân Cymru, Fair and Fabulous, siop anrhegion a siop grefftau The Makers Mark, yn ogystal â chigyddion lleol, siopau dillad a siopau gemwaith. Mae yno hefyd Co-op Food a siop gyfleustra Premier. 

Tua 10 – 15 munud i ffwrdd mewn car, yn Llandysul, mae siopau ychwanegol gan gynnwys a Spar a Siop Fwyd CK, yn ogystal â chigydd, siop ffrwythau, a siop hen bethau.  

Fe welwch archfarchnadoedd cadwyn mawr fel Tesco, Aldi a Spar, yn  Aberteifi (tua 20-25 munud i ffwrdd). Yn gyforiog o hanes, mae gan y dref farchnad hardd hon ddigon o siopau lleol i'w harchwilio, gan gynnwys Marchnad Neuadd y Drefmewn adeilad rhestredig Gradd II, sydd â dros 50 o stondinau arbenigol.  

Yn Aberteifi mae canghennau Lloyds, Barclays a HSBC, fodd bynnag, cynigir gwasanaeth bancio symudol gan Banc Lloyds ar hyn o bryd, sy'n dod i Gastell Newydd Emlyn yn rheolaidd.   

Bwyta ac Yfed 

Gyda dewis o fwytai cefn gwlad, yn ogystal â chaffis, bwytai a thafarndai yn y trefi mwy o faint, mae rhywbeth at ddant pawb yng Ngorllewin Cymru. 

Ym Mhenrhiw-llan fe welwch Daffodil Inn, tafarn boblogaidd, hyfryd sy’n ymfalchïo mewn gweini bwyd ffres gan ddefnyddio cynhwysion lleol. Rhowch gynnig ar y cinio dydd Sul traddodiadol, neu tretiwch eich hun i ddraenogyn y môr neu gyri katsu fegan. 

Yn Henllan gerllaw y dylech ymweld â’r Bistro a Siop Gymraeg The Leeky Barrel, sy’n gweini cinio, te, coffi a phwdinau Cymreig – lle gwych ar gyfer cinio ysgafn neu de prynhawn. 

Yng Chastell Newydd Emlyn, ceisiwch Y Cwtch Coffi am gacennau, coffi a diodydd eraill blasus, neu ewch i Brasserie Harrison, sydd â gardd hyfryd ar lan Afon Teifi – mae ar agor fel caffi yn y dydd a bwyty stêc gyda’r nos. Mae yno hefyd The Bunch of Grapes, tafarn boblogaidd a bwyty, yn ogystal ag Y Sgwar a The Three Compasses, lle gallwch chi roi cynnig ar amrywiaeth o gwrw a chael pryd o fwyd os oes eisiau bwyd arnoch chi. Mae gan Gastell Newydd Emlyn siopau cludfwyd hefyd fel Cegin Tsieina neu Bwyty Indiaidd Moonlight. 

. 

Gofal Iechyd 

Unwaith y byddwch wedi dod o hyd i’ch cartref newydd yng Ngheredigion, wedyn mae'n bwysig cofrestru gyda meddyg teulu a deintydd. I drigolion y pentrefi hyn, mae'r ddau ar gael yng Nghastell Newydd Emlyn.  

Mae adroddiadau Meddygfa Emlyn yw practis meddygol Castell Newydd Emlyn, a leolir ar Lloyd Terrace yn ardal Adpar y dref. Mae ar agor o ddydd Llun i ddydd Gwener rhwng 8.00am a 6.30pm ac yn cynnig cymorthfeydd bore a phrynhawn yn ogystal ag amrywiaeth o glinigau arbenigol. 

Er syndod efallai i dref fechan, mae dwy ddeintyddfa i ddewis o’u plith – Gofal Deintyddol Emlyn, a leolir ar Lôn yr Eglwys, a Teifi Dental Centre yn Sgwâr Emlyn, yn ogystal â dwy fferyllfa – Fferyllfa Boots a Fferyllfa’r Bont. 

Os ydych chi'n symud i'r ardal gydag anifail anwes neu anifeiliaid eraill, yna mae practis milfeddygol  Castle House yn The Drovers yn Adpar, ar agor o ddydd Llun i ddydd Gwener rhwng 8.30am a 5.30pm, ac ar ddydd Sadwrn o 9.00am i 1.00pm.   

Yn olaf, os ydych chi'n chwilio am geiropractydd profiadol byddem yn argymell West Wales Chiropractors ym Mlaenporth (tua 20 i 25 munud i ffwrdd). 

Ysgolion 

Mae Gorllewin Cymru yn dod yn fwyfwy poblogaidd gyda theuluoedd diolch i'r ffordd wledig o fyw, yr amrywiaeth o weithgareddau ac ysgolion da. Yn dibynnu ar ble rydych chi'n byw, bydd eich plant naill ai'n mynd i'r ysgol yng Nghastellnewydd Emlyn neu Landysul.  

Yng Nghastell Newydd Emlyn, mae  Ysgol Y Ddwylan yn ysgol gynradd sy'n cynnig addysg ddwyieithog (Cymraeg/Saesneg), tra ar gyfer addysg uwchradd, mae Ysgol Gyfun Emlyn yn ddwyieithog hefyd ac yn cynnig ystod o weithgareddau ar ôl ysgol, yn ogystal ag opsiynau fel cynllun Gwobrau Dug Caeredin. 

Yn Llandysul, mae Ysgol Bro Teifi yn ysgol o’r radd flaenaf a agorodd yn 2016, gan ddarparu addysg gynradd ac uwchradd. Fe’i datblygwyd gyda mewnbwn gan athrawon, disgyblion ac ymgynghorwyr addysg, ac mae’n darparu gyfleusterau megis theatr, maes chwaraeon astroturf, stiwdio recordio a mwy. 

Os oes gennych blentyn ag anawsterau dysgu difrifol neu awtistiaeth, yna mae'r maes hwn yn cael ei wasanaethu'n dda gan yr eithriadol Canolfan y Don yn Ysgol Aberporth (tua 20 i 25 munud o'r pentrefi hyn). Mae’r ysgol arbenigol hon yn croesawu plant hyd at 11 oed. 

Mae yna hefyd nifer o ddewisiadau ar gyfer addysg bellach. Coleg Ceredigion yn Aberteifi wedi'i hen sefydlu ac yn cynnig cyrsiau academaidd ac ymarferol, gan gynnwys astudio rhan-amser. Mae'r cyrsiau yma'n amrywio o ddylunio dodrefn i TG a gofal iechyd. 

Yn Llanbedr Pont Steffan, mae Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, yn darparu cyrsiau israddedig ac ôl-raddedig, ochr yn ochr â dysgu rhan-amser, dysgu o bell, a phrentisiaethau, tra bod  Prifysgol Aberystwyth tua awr i ffwrdd ac mae dewis o gyrsiau israddedig, ôl-raddedig a dysgu gydol oes ar gael. 

Cludiant 

Mae symud i'r gornel wledig hon o Orllewin Cymru yn golygu bod angen car. Tra bod rhai gwasanaethau bws lleol o Gastell Newydd Emlyn i drefi fel Aberteifi, mae newidiadau diweddar wedi atal y gwasanaeth 612 oedd yn cysylltu Llandyfriog â Chastell Newydd Emlyn.   

Gallwch wirio llwybrau ac amserlenni bysiau trwy ddefnyddio hwn cynlluniwr taith hwn.  

DARGANFOD MWY 

Fel asiantaeth tai arbenigol arobryn yng Ngheredigion, Sir Benfro a Sir Gaerfyrddin, mae gennym dîm arbenigol i’ch helpu i ddod o hyd i’ch eiddo perffaith. Ffoniwch ni ar 01239 562 500 i drafod eich chwiliad eiddo. 

Gallwch hefyd ddarganfod mwy am bentrefi Gorllewin Cymru wledig a Bae Ceredigion ar y gwefannau eraill hyn –  

• Pethau i'w gwneud - Cliciwch Yma 
• Ysgolion cynradd - Cliciwch Yma 
• Trafnidiaeth - Cliciwch Yma ac Yma
• Rheoli eiddo a gosod eiddo - Cliciwch Yma