Yn sefyll dim ond pedair milltir o dref arfordirol hardd Aberaeron, lleolir pentref bach Ciliau Aeron yn agos i Llanerchaeron, eiddo prydferth yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a’r afon droellog Afon Aeron.  

Mae Llwybr Dylan Thomas yn mynd trwy’r pentref, ac mae sawl cyfleuster gan gynnwys ysgol gynradd fach, meithrinfa blanhigion a siop fferm organig, gan ychwanegu at yr apêl i bobl sy’n chwilio am gartref newydd yng Ngheredigion.   

Pe hoffech chi ddarganfod  mwy am fyw yng Nghiliau Aeron, darllenwch ymlaen, neu Cysylltwch â ni gyda ni i drafod eich chwiliad eiddo. I gael gwybodaeth am nifer o drefi a phentrefi eraill Gorllewin Cymru, edrychwch ar ein Gwybodaeth am y Lleoliad.  

Hanes 

Gyda hanes cyfoethog ac amrywiol, mae gan Orllewin Cymru ddigon i'w archwilio. Saif Ciliau Aeron ar lan chwith Afon Aeron a daw ei enw 'Ciliau' o'r Gymraeg am gorneli, gan gyfeirio at gorneli niferus yr Aeron. 

Bu Gwesty lleol Tyglyn Aeron unwaith yn gartref i’r bardd a’r llenor Evelyn Anna Lewes ac yn y 1930au dywedir i TS Elliot fynd ar ei wyliau yma, tra bod Llwybr Dylan Thomas yn cydnabod pwysigrwydd yr ardal  i un o lenorion a beirdd mwyaf adnabyddus Cymru. Ganed bardd y dociau hefyd yng Nghiliau Aeron yn 1799, gan danlinellu pwysigrwydd llenyddol yr ardal. 

Yr adeilad hanesyddol mwyaf adnabyddus yma yw eiddo yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Llanerchaeron, fila Sioraidd drawiadol a ddyluniwyd gan John Nash ym 1790 sydd heb newid fawr ddim ers dros 200 mlynedd.  

Twristiaeth a Hamdden 

Yn gyrchfan gwyliau poblogaidd, diolch i’w leoliad prydferth a’i agosrwydd at Fae Ceredigion, mae dewis da o lety i dwristiaid yn yr ardal o amgylch Ciliau Aeron – a all fod yn ddefnyddiol os ydych chi’n dod i Geredigion i chwilio am dŷ. 

Un o'r atyniadau mwyaf enwog yw Llanerchaeron, a gallwch ymweld â’r tŷ hanesyddol hwn gyda’i chwarteri gweision, adeiladau fferm a gardd furiog hardd a pharcdir. 

Y tu hwnt i hyn mae digon o gyfleoedd i fynd allan ac archwilio ar droed, ar feic ac ar gefn ceffyl. Cerddwch ar hyd Llwybr Dylan Thomas o Lanon i Geinewydd; ewch i’r arfordir a darganfod Llwybr Arfordir Ceredigion,, sy’n ymestyn 60 milltir o Aberteifi yn y de i Ynyslas yn y gogledd; neu ewch am dro ar hyd glannau hyfryd Afon Aeron. 

Bydd beicwyr ffordd wrth eu bodd â lonydd tawel y rhan hon o Orllewin Cymru, tra bod gan feicwyr mynydd  ddigon o draciau a llwybrau ceffylau i’w harchwilio yng nghefn gwlad, gan gynnwys Llwybr Aeron. Bydd marchogion hefyd wrth eu bodd â harddwch yr ardal hon, a gerllaw fe welwch Canolfan Farchogaeth Celaeron a Chanolfan Farchogaeth Didless, ochr yn ochr ag amryw o stablau.     

Ar yr arfordir byddwch yn gallu mwynhau dewis o draethau yn Aberaeron, gyda'i thai deniadol a'i siopau lliwgar. Ychydig ymhellach i'r de mae pentref swynol  Llangrannog, sydd â dau draeth mewn gwirionedd ac sy'n boblogaidd iawn gyda theuluoedd a syrffwyr. 

Os ydych chi eisiau ychydig mwy o weithgaredd yna fe welwch chi ddigonedd o chwaraeon dŵr ar gael. Syrffio yw un o’r mwyaf poblogaidd, gyda rhai o’r mannau syrffio gorau y DU ym Mae Ceredigion.     

Mae chwaraeon dŵr eraill ar gael, sy’n cynnwys barcudfyrddio, tonfyrddio, hwylio, caiacio a padlfyrddio. Yng Nghei Newydd gyfagos (tua 20 munud i ffwrdd), mae Cardigan Bay Water Sports yn Nhraeth yr Harbwr sy’n cynnig gwersi ac yn llogi cyfarpar allan ar gyfer gweithgareddau amrywiol, gyda thîm cymwys a phroffesiynol. 

Pryd bynnag y byddwch ar yr arfordir, peidiwch ag anghofio cadw llygad allan am rai o’r bywyd gwyllt anhygoel fel y dolffiniaid a’r morloi sy’n byw yn nyfroedd Bae Ceredigion, yn ogystal ag adar fel piod môr a chrehyrod. 

Efallai y bydd gennych ddiddordeb hefyd mewn gwybod am Ymddiriedolaeth Ty Glyn Davis, canolfan wyliau hunanarlwyo unigryw a gerddi i bobl ag anghenion arbennig. Wedi'i leoli mewn gerddi coetir hardd ger Afon Aeron, mae'n cynnig mynediad llawn i gadeiriau olwyn. Mae’r ardd furiog hefyd ar agor i’r cyhoedd o 10.00 tan y cyfnos – mae’n rhad ac am ddim, er bod croeso i roddion. 

Mae atyniadau a gweithgareddau eraill yn yr ardal ehangach yn cynnwys Clwb Pêl-droed Felinfach, sydd â thimau iau a hŷn, a Theatr Felinfach, sy'n gweithio gydag ysgolion a chymunedau yn yr ardal.  

Mae hefyd Cardigan Bay Marine Wildlife Centre yng Nghei Newydd, sefydliad di-elw sy'n gweithio i warchod bywyd gwyllt morol Bae Ceredigion, tra bod Gwarchodfa Natur Allt Pencnwc ger Ystrad Aeron (2.5 milltir i ffwrdd) yn ardal hardd i ddarganfod adar y coetir fel y Gnocell Fraith Fwyaf.  

Yn olaf, os ydych chi'n mwynhau gweithio allan mewn campfa, mae dosbarthiadau troelli a chylchedau yng Nghanolfan Hamdden Syr Geraint Evans  yn Aberaeron, tra bod gan  Ganolfan Hamdden Llanbedr Pont Steffan bwll nofio, campfa a chae astro turf.   

Siopa 

Mae yna siopau lleol hyfryd yn yr ardal o gwmpas Ciliau Aeron. Ar gyfer siopa groser, mae gan Aberaeron Cutter Cutter, tra bod pentref Felin-fach (3 milltir i ffwrdd) hefyd â Costcutter a Swyddfa Bost. Ychydig y tu allan i Giliau Aeron fe welwch chi hefyd y Siop Fferm Blaencamel, sy'n tyfu a gwerthu cynnyrch organig.  

Siop fwyd arall a ddylai fod ar eich radar yn bendant yw Watson a Pratts ,siop fwyd organig  yn Aberaeron. Mae’r siop hon yn adnabyddus yn yr ardal ac yn gwerthu popeth o fara a theisennau, i ffrwythau a llysiau lleol, yn ogystal â gweini brecwast, cinio a choffi ffres. 

Siopau eraill sy'n werth ymweld â nhw yn Aberaeron yw Canolfan Grefftau Aberaeron, sydd ag amrywiaeth o siopau yn gwerthu pob math o eitemau wedi'u gwneud â llaw. Mae yna hefyd ddewis o siopau anrhegion fel Driftwood Designs  ac Elephants & Bananas, yn ogystal â siopau dillad fel Partridge a Parr. 

Mae siopau arbenigol eraill yn yr ardal o amgylch Ciliau Aeron sy’n cynnwys  Enjays Beauty ac GG Designs gwasanaeth brodwaith, tra yn Llanarth (6 milltir i ffwrdd) mae siopau cyfleus Premier Express a Costcutter, yn ogystal â chigydd, gorsaf betrol a Chanolfan Arddio Llanarth.  

Bwyta ac Yfed 

Yn agos at brydferthwch Bae Ceredigion a chefn gwlad hardd, nid yw'n syndod bod gan Orllewin Cymru enw da cynyddol am bysgod a chigoedd gwych. 

Yn Aberaeron nid oes prinder caffis na bwytai, sy'n boblogaidd gyda thwristiaid yn ogystal â phobl leol. Ceisiwch The Hive ar gyfer brecwast, cinio neu swper, gyda’r fwydlen yn cynnwys platiau bach, byrgyrs a seigiau pysgod ffres – a pheidiwch â cholli ei hufen iâ mêl enwog! Mae yna hefyd y gwobrau sydd wedi ennill New Celtic Restaurant arobryn; Naturally Scrumptious,sef deli a chaffi sy'n gweini bwyd cartref ac yn gwerthu amrywiaeth o gynhyrchion bwyd; a Llond Plât am bysgod a sglodion gwych.  

Mae Osteria 1815 yn fwyty Eidalaidd gwych,  wedi'i leoli mewn cerbyty hanesyddol yng Ngwesty’r Plu Brenhinol  Gwesty  – lle hyfryd i aros os ydych yn dod i’r ardal i ddod o hyd i dŷ ar werth yng Ngheredigion. 

Yn y pentrefi llai o faint yn y wlad o gwmpas fe fyddwch chi’n dod o hyd i berlau cudd. Ewch i Dafarn y Gilfach ym Mydroilyn am naws tafarn bentref traddodiadol, neu rhowch gynnig ar Dafarn y Vale yn Ystrad Aeron, a fynychwyd ar un adeg gan Dylan Thomas.  

Yn Llanarth mae gan Westy’r Llanina Arms fwyty sy’n gweini bwyd cartref ac mae hefyd yn cynnig ystafelloedd; yn Llwyncelyn (ychydig dros 4 milltir i ffwrdd) mae'r Moody Cow , siop fferm a bistro, yn gweini stêcs a byrgyrs gwych; tra bod carferi dydd Sul yn  The Cambrian Inn and Restaurant , a leolir rhwng Gilfachrheda a Chei Newydd. 

Gofal Iechyd 

Mae'r Ganolfan Gofal Integredig yn Aberaeron yn cynnwys Meddygfa Tanyfron, sydd ar agor o 8.00am tan 6.15pm o ddydd Llun i ddydd Gwener. Yma mae meddygon ac ymarferwyr nyrsio, sydd hefyd yn rhedeg amrywiaeth o glinigau megis cyn-geni, brechlynnau ffliw a mân lawdriniaethau. Mae gan Aberaeron ddwy fferyllfa hefyd – Fferyllfa Lloyds a Fferyllfa Boots. 

Ar gyfer gofal deintyddol, mae'r deintyddion agosaf yn Llanbedr Pont Steffan lle mae'r ddeintyddfa Pont Steffan Dental Practice ar Heol y Gogledd neu (my)dentist ar Market Place. 

Byddem hefyd yn argymell yn fawr West Wales Chiropractors ym Mlaenporth (tua 18 milltir i ffwrdd) am unrhyw drafferthion cefn a allai fod gennych. 

Yn olaf, os ydych yn symud i’r ardal gydag anifeiliaid anwes neu anifeiliaid eraill, mae gan Giliau Aeron ei bractis milfeddygol ei hun – Aeron Vets. 

Ysgolion 

Ar hyn o bryd mae gan bentref Ciliau Aeron ysgol gynradd fach - Ysgol Ciliau Parc, ond mae cynlluniau ar y gweill i adeiladu ysgol newydd sbon yn Nyffryn Aeron, y disgwylir iddi agor yn 2024 i gymryd lle tair ysgol gynradd gan gynnwys Ciliau Parc. 

Wrth i blant fynd yn hŷn, mae addysg uwchradd yn digwydd yn Ysgol Gyfun Aberaeron, sydd ag enw da ac sy'n darparu addysg ddwyieithog ac ystod o bynciau gan gynnwys peirianneg, hanes, tecstilau a drama. 

Ar gyfer addysg bellach, mae Llanbedr Pont Steffan Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant yn cynnig dysgu amser llawn, rhan amser, ar-lein a dysgu o bell. Mae cyrsiau ar gampws Llambed yn amrywio o Hanes a Groeg i Astudiaethau Nyrsio ac Athroniaeth. 

Mae addysg prifysgol hefyd ar gael yn lleol ym Mhrifysgol Aberystwyth, sydd lai nag awr i’r gogledd ar hyd arfordir Bae Ceredigion. Mae'r brifysgol yn croesawu myfyrwyr o bob rhan o'r byd, gan ddarparu amgylchedd rhyngwladol, ac yn cynnig cyrsiau israddedig, ôl-raddedig ac ar-lein. 

Ar gyfer rhieni y mae gan eu plentyn anghenion addysgol megis anawsterau dysgu difrifol neu awtistiaeth, byddem yn argymell yn gryf, Canolfan y Don yn Ysgol Gynradd Aberporth, tua hanner awr i ffwrdd. Ar gyfer addysg uwchradd Canolfan Y Bont yn rhan o Ysgol Bro Pedr yn Llanbedr Pont Steffan ac mae’n darparu addysg i blant ag ystod o anghenion addysgol. 

Cludiant 

Bydd symud i’r rhan hardd hon o Orllewin Cymru yn golygu cael car gan nad oes gwasanaethautrên ac er bod gwasanaethau bws, mae’r rhain yn gyfyngedig. Gwasanaeth Ciliau Aeron yw'r T1, sy’n cysylltu Caerfyrddin ag Aberystwyth, gyda’r llwybr hefyd yn aros mewn trefi mwy o faint fel  Aberaeron a Llanbedr Pont Steffan. 

DARGANFOD MWY 

Rydym yn falch iawn o fod yn werthwr tai arbenigol sydd wedi ennill gwobrau yng Ngheredigion, Sir Benfro a Sir Gaerfyrddin. I helpu eich chwiliad eiddo ffoniwch ni ar 01239 562 500 neu Cysylltwch â ni trwy ein gwefan. Gall fod yn ddefnyddiol  hefyd i edrych ar y gwefannau eraill hyn -  

• Pethau i'w gwneud - Cliciwch Yma 
• Ysgolion cynradd - Cliciwch Yma ac Yma 
• Trafnidiaeth - Cliciwch Yma
• Rheoli eiddo a gosod eiddo - Cliciwch Yma